Zaplanowanie warzywnika 2019

W tym roku planowanie warzywnika wygląda zupełnie inaczej. Już parę tygodni temu przygotowałam się do tego merytorycznie, tworząc dla siebie, ale i przy okazji dla Was, wpis o tym jak funkcjonalnie i efektywnie wykorzystać przestrzeń. Przestudiowałam wiele książek w poszukiwaniu tych ważnych informacji o warzywniku, choć było to trudne zadanie, bo fachowej literatury z tej części ogrodu jest naprawdę mało. Wybierając te najważniejsze zagadnienia, skupiłam się na moich tegorocznych celach, tj. mniej odchwaszczania i szkodników, brak pustych grządek, dobrze wykorzystana przestrzeń oraz zdrowe i dorodne plony.

W planowaniu tegorocznego warzywnika uwzględniłam przedplon, plon warzyw ciepłolubnych, śródplon i poplon. Pomiędzy tymi etapami na grządki wyłożę kompost tak, aby dał dużo składników mineralnych potrzebnych nowym warzywom. W warzywniku mam stałe punkty jak kompostownik, truskawki, szczaw, maliny, chrzan i jeżynę bezkolcową, które w pierwszej kolejności naniosłam na szkic w moim organizerze ogrodowym. Następnie wyznaczyłam grządki. Przed niektórymi warzywami ciepłolubnymi wysieję rzodkiewkę, sałatę, groszek cukrowy i szpinak, które dają szybkie plony. Pod koniec sezonu planuję posiać poplon, tj. facelię na nawóz zielony oraz koper, rzodkiew białą, rzodkiewkę i kapustę pekińską na jesienne zbiory. Na siew ozimy daję sobie jeszcze czas, chcę najpierw zobaczyć, czy ta moja organizacja wypali.

Truskawki ściółkuję naturalnie, dlatego mogę w nich coś zasadzić. Tym razem postawiłam na cebulę, która ma je uchronić przed szarą pleśnią. Natomiast marchewce ma pomóc przed żerującymi owadami. Czosnek w ogórkach - przed szarą pleśnią. Bazylia posadzona między pomidorami uchroni je od przędziorków i mączniaka, a przyciągnie pszczoły do zapylenia kwiatów. Zaplanowałam też w tym miejscu posadzenie czosnku wiosennego. Pomidory i papryka nie będą rosnąć w miejscu, gdzie w zeszłym roku były ziemniaki, ale będą w ich pobliżu, oddzielone fasolką szparagową i ścieżką. 

Cześć marchewki eksperymentalnie chcę posiać ze śródplonem w postaci kopru, który kiełkuje bardzo szybko. Ułatwi to zaznaczenie rzędów i będzie pomocne przy odchwaszczaniu grządki.

Na końcach dwóch grządek posieję dynię, aby mogła się piąć po trawie lub płotku, jeśli go dokończymy, nie tracąc przy tym za wiele miejsca w warzywniku. Ponadto, planuję uprawę pionową dla ogórków i myślę nad ściółką z agrowłókniny.

Co roku w warzywniku nagietek się sam wysiewa. Będę chciała go trochę ujarzmić i spróbuję niektóre kwiaty przesadzić na obrzeża grządek, aby w tym miejscu panował większy porządek.
Nowości warzywne jakie uwzględniłam w planowaniu warzywnika to brokuł, kapusta pekińska i rzodkiew biała.  Po raz pierwszy będzie on tak intensywnie uprawiany. Ponadto, zdałam sobie sprawę, że do tej pory zbyt mało podlewałam rośliny. A przecież woda jest potrzebna do ich wzrostu, zmniejsza ryzyko żerowania owadów oraz daje lepszy i smaczniejszy plon. Dlatego w tym roku stawiam też na ściółkowanie ze względu na mniejszą utratę wody i mniej chwastów.

Plan warzywnika już zrobiony? 

Na co stawiacie w tym roku?

Sadzonkowanie sposobem na rozmnażanie roślin

W dzisiejszym wpisie dowiecie się jak w łatwy i tani sposób rozmnożyć rośliny do ogrodu. I nie będzie to wiedza laika, a ogrodnika z wieloletnim doświadczeniem - Jacka Mąki, który tworząc i pielęgnując ogrody, zaczął również produkować własne sadzonki. Zapraszam Was na ciekawą dawkę wiedzy ogrodniczej.

W ogrodowej pasji nic tak nie cieszy jak wyhodowanie własnych roślin, czy to z nasionka, czy w inny sposób? Jaki? Postaram się przedstawić w tym wpisie.

Dużej grupy roślin ogrodowych nie można wyhodować z nasion, gdyż te pochodzące z siewu mogą powtórzyć cechy rośliny matecznej, choć rzadko to robią. Dotyczy to między innymi bylin, krzewów oraz drzew. Prostym przykładem może być tak popularny świerk kłujący, zwany też srebrnym (Picea pungens). Rośliny, które były rozmnażane generatywnie, czyli przez siew, będą różnić się kolorem igieł, jedne będą bardziej niebieskie, a inne zielone. Różnice nie będą dotyczyły jedynie ubarwienia, ale też pokroju rośliny i siły wzrostu. Problem ten rozwiązuje rozmnażanie wegetatywne, które ma różne formy. W przypadku drzew iglastych często jest to szczepienie. Niestety nie jest to proces łatwy i wymaga sporej wiedzy i doświadczenia. Łatwiejszym sposobem na rozmnażanie roślin jest tzw. sadzonkowanie i właśnie ten rodzaj dzielenia postaram się przedstawić.

ROZMNAŻANIE ROŚLIN PRZEZ SADZONKOWANIE

Sadzonkowanie to nic innego jak pozyskanie części z rośliny matecznej w celu rozmnożenia krzewu, czy byliny, z zachowaniem cech rośliny matecznej. Aby powstała taka sadzonka trzeba dysponować rośliną mateczną, choćby pozyskaną od zaprzyjaźnionego sąsiada z ogrodem. Można też zakupić ładny zdrowy egzemplarz w centrum ogrodniczym i wykorzystać z niego pierwsze pędy. Większość roślin po posadzeniu należy przyciąć, aby poprawił się ich pokrój oraz by nabrały wigoru i gęstości.
Potrzebny do tego będzie ostry sekator i trochę miejsca, ile? Od małej doniczki, po kilka m2 na inspekt. Zależy to w głównej mierze jak dużo sadzonek chcemy zrobić. Ukorzeniacz nie jest tu warunkiem koniecznym.

JAK POZYSKAĆ ZRAZY?

Zrazy do sadzonkowania pozyskujemy najlepiej z jednorocznych (najmłodszych) pędów. Nie ma znaczenia czy pobieramy sadzonki zdrewniałe, półzdrewniałe czy zielne. Wybieramy pędy zdrowe i silne. Im bliżej pędów szczytowych rośliny tym lepiej. Dlaczego? To właśnie z tych zrazów jest największy procent przyjęć i powstają najsilniejsze rośliny. W przypadku roślin liściastych zrazy powinny mieć od 2 do 4 węzłów lub tzw. oczek. Cięcie na dole pędu powinno być płaskie, a nad górnym pąkiem ukośne. Pozwoli nam to też zorientować się gdzie znajduje się góra zrazu. 

Zrazy najlepiej pozyskiwać w sierpniu i wrześniu oraz od stycznia do wiosny. Nie należy tego robić jesienią. Im później, tym większa szansa, że sadzonki zgniją lub uschną. Zrazy z sierpnia i września zdążą do zimy wypuścić zalążki korzeni, które dostarczą składniki mineralne nowej roślinie. Jeśli zrazy pozyskamy w okresie kiedy roślina ma liście to zostawiamy tylko szczytowy liść. Jeśli jest duży to zmniejszamy go nawet o 2/3 jak np. u hortensji ogrodowej. W przypadku irgi, co ilustruje zdjęcie, może zostać jeden szczytowy liść.

PRZYGOTOWANIE ZRAZÓW I SADZONKOWANIE

Miejsce cięcia zrazów musi delikatnie przyschnąć, minimum dwie godziny, zanim wsadzimy je do ziemi. Przygotowane zrazy można przechowywać tygodniami, jeśli mamy na to odpowiednie miejsce. Zrazy, które są zdrewniałe, możemy delikatnie wbić w ziemię. Podłoże musi być luźne. Możemy też przygotować patyczek do robienia otworów, choć nie jest to jak wiele osób pisze warunek konieczny, chyba że do ziemi ładujemy świeżo cięte zrazy lub zielne, które są zbyt wiotkie.
Zrazy umieszczamy w inspekcie, multipaletce lub w doniczce z ziemią. Jeśli mamy zaciszne miejsce w ogrodzie z urodzajną ziemią w zacienionym miejscu, możemy wysadzić je też wprost do gruntu. Wsadzanie zrazów do doniczek lub multiplatów wiąże się z pewnym problemem. Podłoże przy obu tych rozwiązaniach szybciej przesycha niż, np. w rozsadniku czy gruncie. Zbyt duża wilgotność gleby również niesie za sobą konsekwencje, m. in. szara pleśń. W inspekcie czy gruncie jest łatwiej, ale też ma to minusy. Jeśli wpadnie nam kret może zrujnować całość. Takie sadzonki też często są narażone na atak larw szkodników glebowych, jak np. pędraki czy drutowce.

Na poniższym zdjęciu pokazuję jak sprawdzić, czy zraz żyje bez wyciągania go i sprawdzania czy posiada już korzenie. Należy delikatnie ściągnąć skórkę. Jeśli pod spodem jest kolor zielony to sadzonka ma się dobrze, jeśli brązowy to nic z niej nie będzie.

CO ZROBIĆ Z SADZONKĄ?

Gdy już nasze zrazy znajdą się w podłożu, rozpocznie się proces ukorzeniania, który w zależności od pory roku i gatunku, trwa od 2-3 tygodni do nawet kilku miesięcy. Nie powinniśmy jeszcze ruszać ledwo co obudzonej roślinki. Młode korzenie są bardzo delikatne i łatwo je zerwać, a zraz może nie mieć już zapasu energii, żeby wypuścić nowe korzonki. Młode rośliny przenosimy do większej doniczki lub wysadzamy na miejsce stałe, gdy roślina ma dużo części nadziemnej.

CZEGO NALEŻY UNIKAĆ PRZY ROZMNAŻANIU ROŚLIN PRZEZ SADZONKOWANIE?

Wystawiania sadzonek na bezpośrednie promienie słoneczne, może je dosłownie spalić. Dobrze, aby światło było rozproszone, cień drzew, siatka cieniujące, północna strona domu lub wschodni i północny parapet. Sadzonek dobrze nie pędzić, tylko niech rozwijają się naturalnie i zgodnie z porą roku. Jeśli wstawimy zrazy w styczniu do domu, to uzyskane rośliny będą miały za mało światła i się wybujają, będą też bardzo słabe i wrażliwe na zmiany temperatury. Należy unikać też zbyt dużych – długich zrazów. Kluczowe jest pozostawienie części zielonej zrazu, jeśli liści będzie za dużo, zasuszą one zraz, lepiej mniej niż więcej. Zrazy zimowe nie mają liści, a mimo tego są w stanie się ukorzenić i wypuścić nowe pąki.

Poniżej uzyskanie sadzonek z zapietką.

Znaliście ten sposób rozmnażania roślin? A może macie inne metody?

Co opłaca się uprawiać w warzywniku? I dlaczego?

Zapaleni ogrodnicy na pytanie w tytule odpowiedzieliby WSZYSTKO. Z jednego nasiona wyrośnie przecież dorodna roślina, a już nie wspominając o wartości prozdrowotnej. Niestety nie każdy ma tyle miejsca w warzywniku, czasu lub siły. Są i tacy, którzy będą tworzyć swój wymarzony warzywnik po raz pierwszy i chciałabym, aby mogli wesprzeć się tą treścią. Ten post nie jest dla tych, którzy o uprawie warzyw wiedzą już wszystko i którzy eksperymentują z różnymi odmianami.

Mój warzywnik jest wielkością dostosowany głównie do moich sił. Większego terenu nie dałabym rady ogarnąć ze względu na dziecko, dom i inne części ogrodu, które również pochłaniają sporo czasu. Zapewne za jakiś czas do tego dojdzie jeszcze praca. Kiedyś byłam namawiana przez sąsiadkę na zrezygnowanie z rabaty kwiatowej na rzecz ziemniaków, ale stwierdziłam, że ogród ma być ogrodem, a nie działką i takich zmian nie będzie. Warzywnik parę lat temu został i tak powiększony, a na zioła stworzyliśmy osobną rabatę.

W naszym warzywniku znajdują się stałe punkty: pergola z jeżynami, 5 sadzonek malin, kompostownik i 4 rzędy truskawek oraz warzywa wieloletnie. Na początku swojej ogrodowej drogi siałam nasiona jak leci.  Dopiero z czasem zaczęłam planować warzywnik według naszych preferencji żywieniowych, opłacalności oraz możliwości gleby i klimatu, abyśmy mieli satysfakcję z uprawy własnych warzyw. Nie mogę zasugerować co dana osoba ma zjeść, ani co w tym miejscu urośnie, to musicie już wypracować sami. Podpowiem przy jakich warzywach korzyści z własnej uprawy są największe.

CO W MOJEJ OCENIE OPŁACA SIĘ UPRAWIAĆ W WARZYWNIKU?

 

ZIEMNIAKI

Ziemniaki to warzywa numer jeden na mojej liście, choć przez wiele lat się przed nimi broniłam. Dlaczego? Bo są niedrogie. Nie oszukujmy się, ziemniaki nie kosztują wiele, ale uprawa ich ma inną korzyść. Ciężko dostać te warzywa bez nawozów, bądź przetrzymywane w dobrych warunkach. Och, ile razy się na to nacięliśmy, kupując cały wór. Albo pleśniały, albo po ugotowaniu szarzały, nie były 'słodkie', a czasem nawet smakowały nawozem. Jeden sadzeniak daje parę ziemniaków, a jego uprawa wcale nie jest trudna i pracochłonna. Ziemniak nie ma dużych wymagań, jedynie potrzebuje miejsca, choć i na to są sposoby. Na blogach zagranicznych często spotykam się z uprawą ziemniaków  workach bądź kubłach. Z mojego doświadczenia to warzywo wyrośnie nawet w cieniu, ale nie liczcie na ogromny plon.

MARCHEW

Marchew uprawiana własnoręcznie ma zupełnie inny smak, nieco słodszy, ale na pewno głębszy. Świetnie smakuje na surowo, nie wymaga wiele miejsca i długo wschodzi. Trochę z nią pracy, ale warto poświęcić jej czas.

POR

Opłaca się go uprawiać, głównie ze względu na cenę. Potrafi nawet kosztować 6zł/szt. Nie zabiera wiele miejsca i łatwo się go zimuje. Nawet się pokuszę i napiszę, że jest warzywem całorocznym, dzięki zadołowaniu.

SZPINAK

Uwielbiam szpinak ;) W sprzedaży jest dostępny cały rok i cena nie jest jakaś wygórowana. Chciałam Wam zwrócić uwagę na coś innego - formę pakowania. Sprzedawany jest w plastikowym pudełku i torebce, co nie jest rozwiązaniem ekologicznym. Szpinak, tak jak rzodkiewka świetnie nadaje się na przedplon.

FASOLKA SZPARAGOWA

To jest naprawdę opłacalne warzywo. Z jednego krzaczka można zebrać plon na parę obiadów. A cena w sezonie wynosi nawet 12zł za kg. Prawie każde ziarenko wyrasta, dlatego inwestycja w fasolkę szparagową naprawdę się opłaca ;)

RZODKIEWKA

Rzodkiewka uprawiana przeze mnie jest bardzo ostra, konkretna, natomiast sklepowa składa się z samej wody i nie ma wyrazistego smaku. Pęczek rzodkiewki kupimy nawet za 2,50zł, a uprawiając je samodzielnie zbytnio się nie narobimy. Rzodkiewka jest idealnym przedplonem, rośnie szybko, a po jej zebraniu można wysiać inne warzywo, nie tracąc przy tym miejsca.

KOPER

Koperek z własnego ogrodu to podstawa! Czasem i sam się wysieje. Lubią obłazić go mszyce, dlatego szybko go zbieram i mrożę. Wyrośnięty zużywa się do zapraw. Łatwo się go przechowuje i nie zabiera wiele miejsca. Nadaje się na przedplon.

SAŁATA

Sałata jest tania, ale uprawiając ją samemu można zajadać się różnymi gatunkami. Poza tym może być warzywem całorocznym, jeśli zastosujemy ją jako siew ozimy, przedplon, plon i poplon.

BURAKI

Własne buraki to poezja, dzięki słodkiemu smakowi. Szybciej się gotują i botwinkę mamy gratis ;)

CUKINIA

Cukinię opłaca się uprawiać ze względu na cenę i na smak. Z trzech sadzonek miałam 10 dorodnych warzyw, które jedliśmy na bieżąco, cześć pomroziłam, a cześć rozdałam. Cukinia zajmuje trochę miejsca, ale można ją też uprawiać w kompostowniku. Jakiś czas temu kupiłam to warzywo w jednym z marketów i dodałam do leczo. Cukinia miała okropny smak i popsuła całą potrawę.

DYNIA

Dynia to sezonowe warzywo. Ciężko dostać ją w sklepach poza nim. No i do tego dochodzi cena. Dynia jest specyficznym warzywem, nie każdy ją lubi. Ja jedynie dodaję ją do wypieku ciast, ale są osoby, które mogłyby zrobić z niej dosłownie wszystko. Przechowuję ją w zamrażalniku, a pestki podsuszam w piekarniku.

CZOSNEK

Czosnek naprawdę jest drogim warzywem. Jedna główka potrafi kosztować nawet 2,50zł, a gdy jeszcze robimy zaprawy to możemy popłynąć z kosztami. W sprzedaży dostępny jest czosnek chiński, bardzo szkodliwy. Poza tym uprawa tego warzywa odstraszy szkodniki z innych roślin.

CEBULA

Korzyść finansowa z uprawy cebuli jest niewielka, ale warto ją posadzić, gdyż odgania szkodniki z innych roślin. 

GROSZEK

Najlepszą odmianą z jaką miałam do czynienia to groszek cukrowy. Nie ma większej radości z jedzenia go prosto z krzaka. Świetnie nadaje się na przedplon.

POMIDORY

Własne pomidory to i radość ogrodnika, ale i jego zmartwienie. To bardzo delikatne rośliny i trzeba im poświęcić naprawdę sporo czasu i uwagi. Dorodny plon pomidorów potrafi przynieść dumę. I do tego ten smak i zapach. Ach!

OGÓRKI

Kupiłam kiedyś ogórki na targowisku, z których zrobiłam zaprawy. Smakowały jak płyn do mycia naczyń. Innym razem szybko spleśniały. Najlepsze ogórki wyhodujesz sobie sam, a dzięki uprawie pionowej nie zajmą dużo miejsca.

WARZYWA WIELOLETNIE

Warto je uprawiać na obrzeżach warzywnika tak, aby nie przeszkadzały przy jego pielęgnacji wiosną i jesienią. Warzywa wieloletnie to taka inwestycja, bo wystarczy kawałeczek ziemi, a plon sam się pojawia. Nasza tylko w tym głowa, aby sukcesywnie go zbierać. Mam w swoim ogrodzie szczaw, rabarbar, chrzan i szczypior, choć w przyszłości będą tu pewnie też szparagi. Do tej grupy można również zaliczyć topinambur, ostatnio bardzo modny.

 

WARZYWA NIETYPOWE

Każdy ogrodnik choć raz w życiu powinien spróbować wyhodować warzywa nietypowe, np. melony, karczochy, bakłażany. Nie tylko ze względów finansowych, ale i z czystej ciekawości.


Zrezygnowałam z uprawy:

• korzenia pietruszki - ciężko o jego wzejście
• fasoli tycznej - mało opłacalna
• pomidorków koktajlowych - zbyt mało miąższu
• selera - zbyt ciężki w uprawie
• bóbu - mało opłacalny, duży nalot mszyc
• kalarepy - mało opłacalna
• słonecznika - roślina zbyt żarłoczna
• arbuza - pracochłonny, a plon niewielki przy naszym klimacie
• endywii - nie smakowała

Dlaczego pietruszka nie wschodzi?  Odpowiedź znajdziecie na blogu Niepodlewam.

Są warzywa, których nigdy nie uprawiałam, jak kalafior czy kapusta. Przede mną jeszcze mnóstwo sezonów ogrodowych, więc na pewno kiedyś spróbuję.

A jakie warzywa Ty byś dodał/a do tej listy?

Efektywne i funkcjonalne zaplanowanie warzywnika

W tym roku stawiam na intensywną uprawę warzyw, ale jednocześnie dbającą o jakoś gleby, a nawet jej poprawę. Od dawna marzę o warzywniku przemyślanym od A do Z, bez pustych miejsc, na których co rusz wyrastają chwasty. Chciałabym poświęcać mniej czasu na odchwaszczanie, a skupić się na pielęgnacji roślin i innych czynnościach w ogrodzie. Zatem spisałam dla siebie i dla Was najważniejsze zagadnienia, które pozwolą zaplanować warzywnika tak, aby był bardziej efektywny i funkcjonalny.

UWAGA!
Post zawiera dużą dawkę wiedzy ogrodniczej.

Przed rozpoczęciem czytania proponuję zrobić porządny kubek kawy :)

ZMIANOWANIE I PŁODOZMIAN

Pierwszym zagadnieniem od jakiego należy zacząć planowanie warzywnika to zmianowanie, czyli celowo stosowane następstwo roślin w ciągu kilku lat na jednym zagonie. Oznacza to, że rośliny nie powinny wracać na to samo miejsce częściej niż co 4-5 lat. Takie działanie wpływa korzystnie na plon, zdrowie roślin i jakość. Zalecane przerwy w uprawie:

•  minimum 5 lat - warzywa kapustne (jeśli wystąpiła kiła kapusty), pomidory (gdy stwierdzono raka bakteryjnego), cebuli (gdy została zainfekowana głownią cebuli)
•  3-4 lata - warzywa kapustne, rzepowate, burak liściowy i ćwikłowy, groch, cykoria i skorzonera
•  2 lata - cebula i por
•  zmianowania nie wymagają: pomidor, papryka, bób, kukurydza cukrowa

Zasady zmianowania:

1. przy planowaniu należy uwzględnić wymagania pokarmowe roślin, tzn.po zastosowaniu obornika kub kompostu uprawia się: w pierwszym roku - ogórki, kabaczki, dynie, kalafiory, kapustę, ziemniaki, selery, czasem pomidory; w drugim roku - warzywa cebulowe, pomidory, paprykę, warzywa korzeniowe i liściowe; w trzecim i czwartym roku - marchew, buraki, warzywa strączkowe i wysoko rosnące pomidory
2. po roślinach płytko rosnących (np. cebula, ogórki) uprawia się warzywa o głębszym systemie korzeniowym
3. należy używać nawozów zielonych; rośliny z rodziny bobowatych wzbogacają glebę w azot i materię organiczną, a facelię, grykę białą, por, aksamitki w celu zapobiegania chorobom
4. po roślinach silnie porażonych przez choroby powinno uprawiać się warzywa odporne oraz te które sprowadzają szkodników i chorób
5. należy uprawiać rośliny wrażliwe na zachwaszczanie (np. cebula z siewu, pasternak, pietruszka, marchew, cykoria, skorzonera) po roślinach uprawianych z rozsady lub zacieniających glebę bądź po zastosowaniu ściółki
6. warzywa wieloletnie są wyłączone ze zmianowania, sadzi się je na obrzeżach warzywnika

 Przykład płodozmianu trzyletniego na sześciu równolegle uprawianych grządkach

Źródło: Sikora E., Warzywnik. Zakładanie i pielęgnacja, MULTICO oficyna Wydawnicza, Warszawa 2009, s. 23.

ODDZIAŁYWANIE WZAJEMNE ROŚLIN NA SIEBIE

Rośliny mogą oddziaływać na siebie korzystnie lub negatywnie, ponieważ uwalniają substancje chemiczne, stymulujące lub hamujące kiełkowanie, wzrost czy plonowanie. To zjawisko nazywa się allelopatią. Niekiedy złe sąsiedztwo może wynikać z zagrożenia chorobami lub żerowaniem szkodników. 

Dokładną tabelkę oddziaływań korzystnych i negatywnych roślin na siebie znajdziesz na stronie Mai w ogrodzie.

RODZAJE PLONÓW

Aby uprawa była intensywna, podczas planowania warzywnika, należy wziąć pod uwagę przedplony, plon warzyw ciepłolubnych, śródplon i poplon. Takie działanie ma dwie korzyści: mniej chwastów na zagonach i więcej plonu.

Przedplon to siew warzyw o krótszym czasie wzrostu, które nie są wrażliwe na przymrozki i do wzrostu nie potrzebują wysokich temperatur, np. sałata, rzodkiewka, szpinak, rzodkiew biała, koper, rzeżucha, burak liściowy, fenkuł.

Plon główny to siew roślin o długim okresie wzrostu, np. pomidory, ogórki i inne dyniowate, papryka, bakłażan, późne warzywa kapustne. Przed ich posadzeniem miejsce można wykorzystać na przedplon. 

Śródplon to rośliny, które sieje się z plonem głównym. Jeśli wolno rosnące gatunki warzyw posadzi się w szerszej rozstawie, można pomiędzy nie uprawiać równocześnie śródplon. Gatunki należy dobrać tak, aby rośliny sobie nie przeszkadzały. Jedne z nich powinny kończyć wzrost, zanim drugie na dobre zaczną się rozrastać. 

Nasiona warzyw długo kiełkujących, np. pietruszki, można zmieszać  z niewielką ilością nasion sałaty lub rzodkiewki, które wschodzą prędko.  Ułatwi to zaznaczenie rzędów i będzie pomocne przy odchwaszczaniu grządki.
Zbiór plonów przez cały sezon uzyskamy przez dobieranie odmian wcześniejszych i późniejszych tych samych warzyw. Niektóre z nich można siać w odstępach kilku dni, np. sałatę, rzodkiewkę, fasolę szparagową. Siewki i młode warzywa można też wysadzić pomiędzy roślinami, które już są prawe gotowe do wyrwania.
Połączenie kukurydzy, dyni i fasoli tycznej jest idealnym przykładem uprawy współrzędnej. Nosi ono nazwę "trzy siostry". Fasola pnie się po kukurydzy, a dynia wypełnia przestrzeń między kukurydzą, ocieniając jej korzenie. Ponadto, fasola uwalnia do gleby azot potrzebny tak wymagającym "siostrom".
Niektóre warzywa lubią rosnąć w cieniu lub półcieniu. Na przykład sałata czy rzodkiewka mogą rosnąć po cienistej stronie roślin pnących. Na takim stanowisku dobrze czują się też: seler naciowy, pietruszka naciowa, botwinka, szpinak, rukola, roszponka, koperek, czosnek niedźwiedzi, cebula na szczypior oraz niektóre zioła.

Czasopismo Gardeners' World - edycja polska, marzec - kwiecień 2017, s. 65.

Poplon to siew stosowany po warzywach wczesnych, np. po grochu, kalafiorach, kapuście wczesnej, ziemniakach i burakach wczesnych. Umożliwia przedłużenie sezonu, wykorzystując grządki w okresie lata i do późnej jesieni. Poplonem mogą być, np. sałata, rzodkiewka, rzodkiew biała i czarna, szpinak, koper, rzeżucha, burak liściowy, fenkuł, rzoszponka, endywia.

Przykład zmianowania na jednej grządce przez pięć kolejnych lat (w nawiasie uprawy współrzędne)

źródło: Sikora E., Ogród warzywny przy domu, wyd. Hortpress, Warszawa 2011, s. 41.

SIEW OZIMY

Jest to świetny sposób na przyspieszenie wiosennych zbiorów. Grządki należy przygotować wcześniej, a z wysiewem nasion poczekać do przymrozków. Dzięki temu rośliny nie urosną pod ziemią.  Siew ozimy można stosować u warzyw, tj. pietruszka korzeniowa i naciowa, marchewka wczesna czy koper. W II połowie października można posadzić do gruntu cebulę dymkę i czosnek ozimy. Posiane i posadzone warzywa należy okryć ściółką.

czosnek ozimy posadzony między truskawkami pod ściółką ze słomy

 

UPRAWY PIONOWE

Podpory stosuje się u warzyw, które mają wiotkie i wijące łodygi, np. fasoli tycznej, czy grochu. Warto jednak pójść krok dalej i zaplanować uprawy pionowe, które wymagają mniejszej ilości pracy i oszczędzają przestrzeń. Ogórki, melony, dynie, cukinie, kabaczki i inne mogą wspinać się wzdłuż kraty, drucianego płotu, siatki ogrodniczej, sznurka, czy wigwamu.

NAWÓZ ZIELONY

Uprawę roślin na nawóz zielony często wysiewa się jako poplon i należałoby uwzględnić go już na etapie planowania warzywnika. Warto nie zostawiać grządek pustych w drugiej połowie lata i wszystkie przerwy między uprawami należałoby wykorzystać na wysiew roślin na nawozy zielone, jako przedplony lub poplony. Te pierwsze - wysiewa się wiosną, a przekopuje się minimum dwa tygodnie przed zasadzaniem sadzonek roślin. Gleba jest wtedy wysuszona i siew nasion będzie nierównomierny. Rośliny na nawozy zielone wysiewa się od końca do lipca i połowy sierpnia (przekopuje się je jesienią) i do końca sierpnia (przekopuje się je wiosną). Najlepszym nawozem zielonym są rośliny motylkowe, które szybko rosną i wytwarzają dużo zielonej masy. Ponadto, wzbogacają glebę w próchnicę i azot. Na nawóz zielony nadaje się też facelia, łubin, seradela, wyka, peluszka, gorczyca, żyto, jęczmień, koniczyna, lucerna. Warzywa uprawiane po tych nawozach muszą być obficiej podlewane. 

INNE NAWOZY NATURALNE

Najbardziej wartościowym nawozem organicznym jest obornik bydlęcy i koński, od trzody chlewnej ma mniejszą wartość i używa się go po rocznym kompostowaniu. Natomiast najłatwiej dostępnym nawozem jest kompost, który rozkłada się na glebę wiosną, bezpośrednio przed siewem lub sadzeniem. Najprostszym kompostownikiem jest pryzma kompostowa, którą usypuje się z odpadków kuchennych, resztek z ogrodu, skoszonej trawy czy liści w zacienionym miejscu. W sezonie pryzmę należy przewracać. Na nawożenie kompostem dobrze reagują: sałata, szpinak, ogórek, rzodkiewka. Gnojówka, krowieniec oraz nawóz ptasi i króliczy stosuje się w połączeniu z wodą i przefermentowaniu. Używa się je w trakcie wzrostu roślin. 

Mączkę rogowo-kostną, bogatą w azot, stosuje się jesienią i wiosną. Można podsypać nią rośliny albo dodać do kompostu.

obornik granulowany kurzy

ŚCIÓŁKOWANIE

Ściółkowanie poprawia warunki termiczne i wilgotność gleby, ogranicza wzrost chwastów i poprawia zdrowotność roślin. Zatem przed wysiewem nowalijek i roślin ciepłolubnych warto nagrzać glebę, rozkładając ciemny materiał (folia, włóknina), która przyciągnie słońce. Można także użyć pokosów trawy w celu ogrzania grządek, które rozkładając się, wytwarzają ciepło, jednocześnie dostarczając azot do gleby. Trawę należy wymieszać z glebą w stosunku 1 do 5.

Agrowłókninę w warzywniku można użyć także do wyściółkowania truskawek, ogórków, dyń, melonów, papryki, kapusty, pora, by ograniczyć zachwaszczenie.

Ściółki organiczne natomiast rozkłada się późną wiosną na grządkach między rzędami warzyw, gdy ziemia jest już rozgrzana. Po zakończeniu uprawy taką ściółkę przekopujemy z glebą lub odkładamy na kompost. Do ściółkowania można użyć: zeschnięte liście, słomę, gazety (mogą być też namoczone), karton, trociny, glony, żywokost, trawę, kompost.

testuję od jesieni agrowłókninę jako ściółkę w warzywniku

ZAGONY I ŚCIEŻKI

Zagony w warzywniku powinny być poprowadzone w kierunku północ-południe, aby warzywa były optymalnie nasłonecznione. Najlepiej, aby szerokość grządki wynosiła maksymalnie 1,3 m, a ścieżki 30cm. Natomiast długość zagonów uzależniona jest od wielkości warzywnika. Ze swojego doświadczenia wiem, że nie warto tracić miejsca na niepotrzebne ścieżki i w swoim warzywniku staram się planować ich jak najmniej.

Ściółkując ścieżki w warzywniku, nie marnujemy czasu na ich odchwaszczanie. Można je przykrywać chwastami zebranymi z zagonów. Niektórzy ogrodnicy wykładają stare dechy w miejscu ścieżek.

WAPNOWANIE

Przed wapnowaniem gleby należy ocenić jej stopień zakwaszenia, czyli określić pH. Najprościej byłoby poobserwować rośliny wskaźnikowe, ale dokładniejszą ocenę da użycie kwasomierza glebowego lub pH-metru. W sklepach ogrodniczych dostępne są również mierniki kwasowości gleby. Większość roślin w warzywniku preferuje odczyn obojętny, czasami lekko kwaśny. Zatem jeśli gleba wykazuje odczyn kwaśny warto użyć kredę nawozową lub dolomit, które zawierają wapno w węglanowe, działające łagodnie i powoli. Wapnowanie wykonujemy późnym latem lub jesienią i nie wolno tego łączyć z innym rodzajem nawożenia. W przypadku gleb silnie zasadowych należy je zakwasić, np. torfem.

Rośliny wskaźnikowe:

• borówka czernica, czerwiec roczny, kłosówka miękka, skrzyp polny, szczaw polny, wrzos zwyczajny - niskie pH (odczyn kwaśny)
• babka zwyczajna, cykoria podróżnik, gorczyca polna, jasnota biała, mak polny - wysokie pH (odczyn zasadowy)
• pokrzywa zwyczajna, perz właściwy,  żywokost lekarski, wiechlina roczna, gwiazdnica pospolita, serdecznik pospolity, podagrycznik -  gleba bogata w azot
• babka lancetowata, wrzos zwyczajny, koniczyna biała, fiołek wonny - gleba uboga w azot
• ostróżeczka polna, gorczyca polna, mak polnym, miłek wiosenny, oset zwisły, szałwia łąkowa - za dużo wapnia
• chaber bławatek, rumianek pospolity, fiołek polny, szczaw polny, czerwiec roczny - za mało wapnia
• wyczyniec łąkowy, wiechlina łąkowa, koniczyna biała - gleby bogate w fosfor i potas
• trzęślica modra, tomka wonna, śmiałek darniowy, mietlica pospolita - gleba uboga w fosfor i potas

Planując tegoroczny warzywnik wezmę pod uwagę wyżej wymienione zagadnienia, m.in. uprawę pionową ogórków i cukinii, czy ściółkowanie agrowłókniną. Na jesień sprawdzę pH za pomocą sprzętu, choć po roślinach wskaźnikowych wnioskuję, że gleba jest bogata w azot. Najwięcej u mnie perzu i podagrycznika ;) 

To nie koniec tematów warzywnikowych. Więcej w następnych wpisach ;)

Coś Cię zainteresowało w tym wpisie? 

Uwzględnisz to w planowaniu tegorocznego warzywnika? 

Organizer ogrodowy po pobrania

Styczeń i luty są najlepszymi miesiącami do planowania prac w warzywniku i całym ogrodzie, dlatego z początkiem roku przyszykowałam dla Was i dla siebie organizer ogrodowy. Ma on pomóc nam w lepszej organizacji i motywacji, a wiąże się to z dużymi plonami, wypielęgnowanym ogrodem i ogromnym samozadowoleniem :)

ORGANIZER OGRODOWY - o co w tym wszystkim chodzi?

Organizer ogrodowy nie jest typowym kalendarzem. Nie posiada dat, które potrafią frustrować, gdy nie wykonało się zadania wyznaczonego na dany dzień. Organizer rozpisany jest na pory roku i miesiące, które wypełniasz samodzielnie, bo tylko Ty doskonale wiesz, co masz do zrobienia. Dla ułatwienia w środku znajduje się podpowiedź, co w danych miesiącu możesz w ogrodzie zrobić. A co jeszcze zawiera organizer?

• miejsce do rozrysowania zmian w ogrodzie
• tabelkę wydatków 
• podpowiedzi jak zdobyć pieniądze na wydatki ogrodowe
• sposoby na oszczędny ogród
• pomoc w zaplanowaniu warzywnika
• miejsce na rozrysowanie warzywnika
• pomoc w porządkowaniu nasion i stworzeniu listy zakupów
• tabelkę do spisu wysiewu nasion w domu
• tabelkę terminu siewu warzyw i kwiatów, do własnoręcznego uzupełnienia
• tabelkę do spisu problemów jakie napotkasz podczas uprawy roślin
• tabelkę do spisu plonów
• miejsce na własne notatki

W tym roku chcę być bardziej zorganizowana i chcę pamiętać o wszystkim, co w ogrodzie do wykonania jest. Ten organizer pomoże mi i Tobie w zmobilizowaniu się do pracy. No nie oszukujmy się, nie każda czynność jest tą, którą uwielbiamy, a odkładając ją może zastać nas zima ;)

Tabelki dotyczące siewu również wypełniasz własnoręcznie, na podstawie kupionych przez siebie nasion. Na każdym opakowaniu jest informacja kiedy siać daną roślinę. nie pozostaje Ci nic innego jak wziąć w rękę kolorowy mazak lub kredkę i zaznaczyć to w tabelce. Nie musisz już co rusz przeglądać wszystkich paczuszek w celu znalezienia informacji, co teraz trzeba wysiać. Będziesz mieć cały harmonogram w tabelce ;)

Jak wydrukować organizer ogrodowy?

Organizer ogrodowy (plik PDF) można wydrukować na formacie A4 lub A5, rozcinając kartki na pół. Kartki można spiąć wąskim grzbietem z okładkami (do kupienia w papierniczym), włożyć do segregatora lub zbindować (w punkcie ksero). Jeśli potrzebujesz więcej wierszy w tabelkach czy więcej miejsca do zapisu notatek to wystarczy, że dodrukujesz sobie kolejne strony i wepniesz z pozostałymi. Organizer możecie dostosowywać do siebie i to jest fajne :)
Aby stworzyć organizer w formacie A5 przy drukowaniu w programie Acrobat Reader należy wybrać zakładkę "wiele", stron na arkusz 2 i orientację pionową.

PRAWA AUTORSKIE

Organizer został zaprojektowany i wykonany przeze mnie. Grafiki stworzono na moje zamówienie. Nie zgadzam się na edycję organizera ogrodowego, na jego sprzedaż, czy umieszczenia na swojej stronie internetowej i w innych celach komercyjnych. Jest on jedynie do użytku osobistego (na własny użytek). Kradzież praw autorskich jest przestępstwem!

↓ Aby pobrać organizer ogrodowy kliknij w poniższy obrazek ↓

Jeśli macie jakieś pytania, uwagi, spostrzeżenia możecie pisać w komentarzu, albo wysłać maila za pośrednictwem formularza z prawej strony.

Kto ze mną organizuje ogród w tym roku? 

Następne posty będą związane z warzywnikiem. 

Nie przegapcie!