Polski wiejski ogród dawniej
Jak już trąbię od jakiegoś czasu, interesuję się ogrodem w stylu wiejskim i taki właśnie ogród chciałabym mieć. Dziś mam dla Was i dla siebie dawkę wiedzy na temat historii powstawania ogrodów wiejskich.
 |
| źródło |
Pierwsze ogrody chłopskie zostały przydzielone bezrolnych chłopom w XIII wieku jako źródło wyżywienia. Z początku uprawiano kapustę, rzepę, chmiel, a później proso, len i zboża. Ponadto, sadzono drzewa owocowe, w tym jabłonie i grusze. Od wieku XVI nastąpił wzrost ilości uprawianych gatunków roślin, ponieważ w tym okresie do Polski zaczęły przenikać wpływy ogrodnictwa włoskiego.
Natomiast na przełomie XVII i XVIII wieku zaczęto ozdabiać ogrody wiejskie. Głównie za sprawą dworów, rezydencji magnackich i posiadłości dostojników kościelnych. Zabudowania ogradzano plecionkami żerdziowymi, potem parkanem z żerdzi lub sztachetami. Przed domem pojawiły się ogródki przedokienne z roślinami kwitnącymi.
Na przełomie XVIII a XIX wieku zaczęto dosadzać zioła (mięta, bylica boże drzewko, rumianek, szałwia, piołun i nagietek). Pojawiły się rośliny ozdobne, tj. rezeda, groszek, lewkonie, lwie pyszczki, maki, malwy, wrotycz i aksamitki.
W XX wieku wprowadzono tzw. przedogródek umieszczony między domem a drogą biegnącą przez wieś, głównie od strony południowej. Urządzenie tej części było indywidualne i niekiedy wynikało z wpływów miejscowego dworu. Na Kurpiach zauważono geometryczne rabaty i grządki, w Wielkopolsce - obsadzone bukszpanem dywany kwiatowe, w Rzeszowskim - rabaty z białymi liliami pod oknem.
Kolejnym elementem cechującym polską wieś jest gaik, porośnięty murawą i ocieniony lipami, jesionami i innymi drzewami.
Natomiast na przełomie XVII i XVIII wieku zaczęto ozdabiać ogrody wiejskie. Głównie za sprawą dworów, rezydencji magnackich i posiadłości dostojników kościelnych. Zabudowania ogradzano plecionkami żerdziowymi, potem parkanem z żerdzi lub sztachetami. Przed domem pojawiły się ogródki przedokienne z roślinami kwitnącymi.
 |
| źródło |
Na przełomie XVIII a XIX wieku zaczęto dosadzać zioła (mięta, bylica boże drzewko, rumianek, szałwia, piołun i nagietek). Pojawiły się rośliny ozdobne, tj. rezeda, groszek, lewkonie, lwie pyszczki, maki, malwy, wrotycz i aksamitki.
W XX wieku wprowadzono tzw. przedogródek umieszczony między domem a drogą biegnącą przez wieś, głównie od strony południowej. Urządzenie tej części było indywidualne i niekiedy wynikało z wpływów miejscowego dworu. Na Kurpiach zauważono geometryczne rabaty i grządki, w Wielkopolsce - obsadzone bukszpanem dywany kwiatowe, w Rzeszowskim - rabaty z białymi liliami pod oknem.
Kolejnym elementem cechującym polską wieś jest gaik, porośnięty murawą i ocieniony lipami, jesionami i innymi drzewami.
 |
| źródło |
Z upływem czasu gatunki roślin ozdobnych zwiększały się m.in. astry, rudbekie, dalie, piwonie, floksy, ostróżki i irysy. Rozpowszechniły się również krzewy ozdobne, tj. bez lilak, bez czarny, jaśmin i kalina ogrodowa. Drzewa sadzono na skrajach ogrodu i przy budynkach. Nigdy nie sadzono drzew szpilkowych, bo uważano, że ich miejsce jest w lesie.
Źródło: W. Zątek, Przydomowy ogród wiejski - dawniej i dziś, Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej, Kraków 2003.
Dziekuje za wyprawe w swiat historii ogrodow:)
OdpowiedzUsuńBardzo ciekawy post. Z sentymentem wspominam taki ogródek przed domem moich dziadków.
OdpowiedzUsuńŚwietne zdjęcia. Pozdrawiam cieplutko.
Kocham takie ogrody z bujnością kwiatów,owadów i wspomnieniami z dzieciństwa.
OdpowiedzUsuńbyłam tam, niezapomniane wrażenie a malwy na tle starego domu jak bajka'
OdpowiedzUsuńTakie ogrody mają niezaprzeczalny wdzięk! Warto wracać do tej tradycji. Tylko problemem może być dopasowanie z domem, bo wtedy wygląda to najlepiej. Mało u nas buduje się domów w takim klimacie, a stare, drewniane, wiejskie domy w większości poznikały.
OdpowiedzUsuń