Owady pożyteczne - jak przywabić je do swojego ogrodu?

Owady pożyteczne są bardzo ważnym elementem naturalnego ogrodu. Zapylają wiele różnych roślin uprawnych, ale też ozdobnych i dziko rosnących. Chronią również przed nadmierną ilością szkodników występujących na danych terenie. Warto mieć takich sprzymierzeńców u swojego boku.
"Gdybyśmy w ogrodzie ekologicznym poświęcili więcej uwagi przywabianiu i ochronie owadów pożytecznych, na pewno rzadziej lub wcale nie musielibyśmy walczyć ze szkodnikami".
Zbigniew Przybylak

owady pożyteczne, ogród przydomowy
biedronka azjatycka zjadająca mszyce w moim ogrodzie

 

CO TO WŁAŚCIWIE SĄ OWADY POŻYTECZNE?


W naturze występują szkodniki i owady pożyteczne. Te pierwsze żywią się roślinami, szczególnie niszcząc warzywa, kwiaty, czy owoce. Natomiast owady pożyteczne zjadają szkodniki oraz nektar z kwiatów. Ubrudzone pyłkiem przenoszą go z kwiatka na kwiatek, przy okazji je zapylając. Mogłabym pokusić się zatem o stwierdzenie, że owady pożyteczne można podzielić na zapylające i drapieżne.


Owady zapylające



✓  pszczoły samotnice (murarki ogrodowe)

Zapylają rośliny łąkowe, ozdobne i uprawne, w tym drzewa i krzewy owocowe. Zakładają gniazda w suchych i pustych łodygach roślin, np. trzciny, pasternaku, serdecznika, rdeście, szczawiu, słomy oraz w pniach, szczelinach domów, dziurawych belkach. Gniazda wypełnione są gliną i piaskiem, zlepionym śliną owadów. W środku larwy rozwijają się i przepoczwarzają w kokonach oraz zimują. Pszczoły interesują się roślinami o zabarwieniu niebieskim oraz o nieintensywnym zapachu. Przywabią je: astry, bodziszki, dzwonki, facelia,  gęsiówka, kocimiętka, koniczyny, konwalia, lawenda, lwia paszcza, nagietek, nasturcja, macierzanki, melisa, ogórecznik, pszonak, tymianek, róża (szczególnie pomarszczona), smagliczka, słonecznik, wawrzynek, wiciokrzew, wrzosy, wrzośce, żywokost oraz rośliny bobowate.


✓  trzmiele

Można je zwabić do ogrodu uprawiając, m.in. szałwię, chabry, malwy, melisę, naparstnicę, niecierpki, pierwiosnki, miodunki, goryczki. Gnieżdżą się w ziemi, w starych norach gryzoni, obrzeżach pól, miedzach, działkach, pomiędzy kamieniami i w starych drzewach.

owady pożyteczne, ogród przydomowy
źródło: Czasopismo Gardeners' World - edycja polska, marzec - kwiecień 2017, s.14.

✓  motyle

Zwabiają je kwiaty w kolorze żółtym i purpurowym, ale nie przepadają za białymi. Powinny kwitnąć od wiosny do jesieni, by zachować ciągłość pożywienia. Najchętniej obsiadają kwiaty w kształcie małych kielichów. Motyle składają jaja na niektórych roślinach, więc warto poznać upodobania gąsienic każdego z gatunków występujących w ogrodach:

bielinek kapustnik - warzywa kapustne, nasturcja
bielinek rzepik - gęsiówka, rezeda, kapusta
fruczak gołąbek - przytula, wiciokrzew
niedźwiedziówka gosposia - maliny, wiciokrzew, wrzos
listkowiec cytrynek - ligustr, kruszyna, szakłak
osadnik megera - dzikie trawy
paź królowej - rośliny baldaszkowate
rusałka admirał - pokrzywy, osty
rusałka ceik - agrest, chmiel, leszczyna. pokrzywa, porzeczka, wiąz, wierzba
rusałka pawik - pokrzywa, dziki chmiel
rusałka pokrzywnik - pokrzywa
rusałka osetnik - łopian, osty, pokrzywa
rusałka żałobnik - brzoza, osika, wierzba, wiąz
strzępotek ruczajnik - trawy

owady pożyteczne, ogród przydomowy
źródło: Czasopismo Gardeners' World - edycja polska, marzec - kwiecień 2015, s. 11.


Owady drapieżne


biedronki i ich larwy - zjadają mszyce; zwabić je można bioróżnorodnością w ogrodzie, niesprzątaniem rabat jesienią, obecnością żywopłotów i żółtymi wstążkami zawieszonymi na roślinie

owady pożyteczne, ogród przydomowy
źródło: Czasopismo Gardeners' World - edycja polska, lipiec - sierpień 2015, s. 19.

błonkówki (np. owadziarka, kruszynek) - zjadają jaja szkodniki, np. bielinków, rolnic; zwabić je można sadząc rośliny z baldachami, zioła dające nektar i wierzbę, pozostawić dziki obszar

✓  bzygi i ich larwy - zjadają mszyce; zwabić je można uprawą aksamitek, nasturcji, maków i kwiatów z baldachami oraz bioróżnorodnością w ogrodzie

chrząszcze drapieżne biegaczowate - zjadają nicienie, jaja owadów glebowych, larwy, rolnice, mrówki i ślimaki; zwabić je można ściółkowaniem zielonymi resztkami roślinnymi, głębokimi zagonami oraz stworzeniem dzikiego miejsca

pluskwiaki - zjadają przędziorki, jaja owocówek i innych motyli, larwy mszyc


owady pożyteczne, ogród przydomowy
źródło: Czasopismo Gardeners' World - edycja polska, maj - czerwiec 2015, s. 15.

skorki (szczypawice, szczypawki) - zjadają mszyce, drobne owady i ich jaja; można je zwabić doniczkami glinianymi wypełnionymi słomą, mchem i liśćmi

✓  złotooki - zjadają mszyce; a zwabić je można bioróżnorodnością i umożliwiając przezimowanie w budynku


JAK PRZYWABIĆ OWADY POŻYTECZNE DO OGRODU?


Oprócz zrezygnowania z agrochemii można zrobić dużo więcej, by przywabić owady pożyteczne do ogrodu. Poniżej spisałam kilka rzeczy, które warto wdrożyć.


✓  Nie sprzątaj dokładnie przed zimą

Pozostawienie lekkiego bałaganu na rabatach, suchych liści, łodyg, gałązek będzie nie tylko ściółką dla roślin zimą, ale też da schronienie owadom pożytecznym. Sterta kamieni, pniaków, czy gałęzi będzie miejscem ukrycia i gniazdowania dla wielu owadów.


✓  Nie usuwaj wszystkich chwastów i roślin dziko rosnących

Zwabiają one różne owady. Szkodniki posilą się tymi roślinami, zamiast warzywami i kwiatami. Według Zbigniewa Przybylaka, autora wielu ekologicznych książek, niektóre szkodniki glebowe zjadają rośliny uprawne ze zbyt wypielonego ogrodu, bo to ich jedyny pokarm. W innym przypadku podgryzają korzenie chwastów, nie tylko warzyw. Z zachwaszczeniem należy jednak uważać, by rośliny nie musiały ze sobą konkurować.


✓  Zainwestuj w dawne odmiany

Nowoczesne odmiany (F1) często są tak zmienione, że owadom ciężko dostać się do środka kwiatów i spijać nektar, przez co też nie mogą ich zapylać. Dawne odmiany są dla nich atrakcyjniejsze.


✓  Pozostaw bioróżnorodny trawnik

Piękne trawniki, bez chwastów i kwiatów są pustynią dla owadów. Nie wpływają na bioróżnorodność, nie są pokarmem dla owadów pożytecznych, wpływają jedynie na estetykę ogrodu. Poza tym w trakcie suszy należy je dodatkowo nawadniać, czyli wymagają zbędnego zużycia wody. Warto jednak popuścić wodze perfekcjonizmu na rzecz natury.


✓  Nie wypalaj

Przez wypalanie traw ginie tysiące pożytecznych owadów i mikroorganizmów, miejsc ich gniazdowania, zimowania, żerowania. Nie należy też spalać gałęzi, traw, suchych liści, bo właśnie w nich zimuje dużo owadów. Można pociąć je i  dorzucić do pryzmy kompostowej, albo przeznaczyć na odpady mokre.


✓  Dokarmiaj

By dokarmić, a przy tym zwabić złotooki opryskuje się rośliny wodą z dodatkiem słodkiego syropu burakowego, melasy, lub cukru. Taki energetyk przyda się też innym wymęczonym owadom, np. pszczołom.


✓  Postaw poidło

Poidło dla owadów różni się od tego dla ptaków. Jak je stworzyć podpowiadam w poście Poidło dla owadów - jak zrobić?


✓  Sadź rośliny przywabiające owady

Jest ich naprawdę bardzo dużo. Dbając o bioróżnorodność powinno się sadzić więcej różnych gatunków w małych ilościach, niż odwrotnie. A poniżej lista najważniejszych roślin i ich znaczenie.

aksamitki - bzygi
arcydzięgiel - owady bzygowate, pszczołowate i motyle
astrowate - są ostatnim pożywieniem przed jesienią
budleja Dawida i inne - motyle
cebula siedmiolatka - pozostawione do zakwitnięcia kwiatostany zwabiają trzmiele i motyle
dziewanna - trzmiele, pszczoły
dziurawiec pospolity - zapylacze
facelia - owady pszczołowate
fenkuł - gdy kwitnie przyciąga zapylacze
gryka - owady pszczołowate, korzystnie wysiewać ją w sadach
jeżówka purpurowa - motyle, głównie rusałkę pawik
kocimiętka - owady pszczołowate
koniczyna - trzmiele
koper - podczas kwitnienia przyciąga zapylacze
krwawnik pospolity - zwabia bzygowate
kwiaty cebulowe - są pierwszym wiosennym pokarmem dla owadów
lawenda - motyle i owady zapylające, głównie trzmiele
marchew - w drugim roku kwitnąca marchew przyciągnie owady i motyle
melisa - owady pszczołowate i motyle
oregano - owady bzygowate i motyle
parzydło leśne  -owady, głównie bzygowate
pasternak - na przezimowanej roślinie kwitnące baldachy zwabią owady i motyle
pokrzywa - zwabia motyle
powój trójbarwny - owady pożyteczne
rudbekia - motyle, głównie rusałkę pawik
rumianek - korzystny dla bylin, ale też przyciąga owady
sadziec purpurowy - zwabia motyle
seler - w drugim roku na kwitnących baldachach żywią się owady pożyteczne i motyle 
serdecznik - gdy kwitnie żeruje na nim dużo owadów, głownie trzmieli
tytoń - ćmy, a lepie liście przyciągają niektóre szkodniki


✓  Instaluj budki dla owadów

Można wykonać je własnoręcznie, bądź zakupić gotowe. Najważniejsze, by miały mnóstwo otworów, najlepiej w różnych wielkościach.

owady pożyteczne, ogród przydomowy


5 komentarzy:

  1. Kawał przydatnej wiedzy! Ogólnie im człowiek bardziej angażuje się we własny ogród, tym więcej chce dla niego zrobić, co oznacza, że nie możemy dbać tylko o rośliny, ale właśnie o wszystkie żyjątka, które je zapylają, wspomagają ich rozwój, czy zwalczają szkodniki.

    OdpowiedzUsuń
  2. Świetny artykuł! Dużo przydatnych informacji - jak zawsze :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Fantastyczny artykuł, już porównuję jakie rośliny w ogrodzie mam, a co ewentualnie mogłoby się pojawić :) Na szczęście mam spory ogród więc z dzikimi zakątkami nie ma problemu.

    Artykuł zapisany, będę wracać do niego co jakiś czas i kontrolować jak mi idzie to zwabianie owadów.

    OdpowiedzUsuń
  4. Coraz większą popularność na działkach zyskują "hotele dla owadów". Wszelkie te dzikie pszczoły i biedronki są naprawdę pomocne.

    OdpowiedzUsuń
  5. Ja nie boję się owadów na działce, wiem że nawet osy mają swoje zadanie do wykonania. Nie będzie ich, nie będzie nas...

    OdpowiedzUsuń

* PAMIĘTAJ, ZOSTAWIAJĄC KOMENTARZ, ZGADZASZ SIĘ NA PRZETWARZANIE SWOICH DANYCH OSOBOWYCH. *

Copyright © 2016 Ogród przydomowy - blog ogrodniczy, uprawa warzyw , Blogger, Pozycjonowanie strony: VD.pl